Naslov (hrvatski) Uloga dispozicijskih, socijalizacijskih i ponašajnih čimbenika u dinamici slanja seksualno eksplicitnih poruka u adolescenciji Naslov (engleski) The Role of Socialization, Dispositional and Behavioral Variables in the Dynamics of Sexting among Adolescents Naslov (španjolski) El papel de factores disposicionales, conductuales y de socialización en la dinámica de enviar los mensajes sexualmente explícitos en adolescencia Autor Jakov Burić Autor Jasminka Juretić Autor Aleksandar Štulhofer Autorova ustanova Sveučilište u Zagrebu Autorova ustanova Sveučilište u Rijeci Znanstveno / umjetničko DRUŠTVENE ZNANOSTI Znanstveno / umjetničko DRUŠTVENE ZNANOSTI Sažetak (hrvatski) Istraživanja sugeriraju kako se značajan broj mladih koristi seksualno eksplicitnim materijalom (SEM). Istodobno, razvoj je mobilnih tehnologija i internetskih društvenih mreža omogućio novo seksualizirano ponašanje – slanje seksualiziranih poruka (engl. sexting). Dosadašnja su istraživanja povezala uporabu SEM-a, odnosno slanja seksualno eksplicitnih poruka, s rizičnim spolnim ponašanjima i nekim drugim neželjenim ishodima. Vodeći se modelom diferencijalne osjetljivosti na efekte medija (DSMM; Peter i Valkenburg, 2013), cilj je ovoga longitudinalnog istraživanja bio ispitati doprinos stupnja obrazovanja roditelja, roditeljske kontrole, samopoštovanja, traženja uzbuđenja, anksioznosti i depresivnosti, religioznosti, seksualne inicijacije, korištenja internetskih društvenih mreža te korištenja SEM-a u predikciji slanja seksualno eksplicitnih poruka. Istraživanje je provedeno na populacijskom uzorku koji je uključio 791 riječkog srednjoškolca (302 mladića i 489 djevojaka) prosječne dobi od 15.8 godina (SD = 0.51). Podaci su prikupljeni u dvije vremenske točke u razmaku od 12 mjeseci. Od ukupnog broja sudionika 46% je mladića u prvom i 37.7% u drugom mjerenju bar jednom poslalo seksualiziranu poruku, dok je isto ponašanje označilo 36.6.% djevojaka u prvom i 33.7% u drugom mjerenju. S obzirom na to da je seksualna socijalizacija adolescenta idalje velikim dijelom spolno specifična, analize su provedene odvojeno po spolu. Rezultati multivarijatne analize (korištena je hijerarhijska logistička regresija s kontrolom inicijalne razine ishoda) pokazali su kako djevojke koje su u prvom mjerenju sklonije traženju uzbuđenja, djevojke koje su stupile u spolni odnos te one koje se koriste SEM-om češće šalju seksualno eksplicitne poruke u drugoj točki mjerenja. U poduzorku se mladića samo traženje uzbuđenja pokazalo značajnim pozitivnim prediktorom ishoda. Imajući u vidu golemu popularnost internetskih društvenih mreža među mladima, dobiveni nalazi upućuju na važnost sustavnog promicanja medijske pismenosti te boljeg razumijevanja motivacije za slanje seksualiziranih poruka, kao i potencijalnih rizika, u adolescenciji.
Sažetak (engleski) The research suggests that a significant number of adolescents is using sexually explicit material (SEM). Simultaneously, the rapid development of mobile technologies and online social networks led to a new type of sexualized behaviour – sexting. Current research pointed to the relationship between SEM use, sexting, and risky sexual behaviour. Considering Differential Susceptibility to Media Effects Model (DSMM; Peter & Valkenburg, 2013), the aim of this longitudinal research was to assess the contribution of type of high school, parental education, parental monitoring, sensation seeking, self-esteem, anxiety and depression, religiosity, sexual initiation, SEM use, and online social network use in explaining sexting among adolescents. The research was conducted on a population sample of 791 high school students in Rijeka (302 boys and 489 girls) with a mean age of 15.8 years (SD = 0.51). The data were collected at two time points with 12 months difference. Out of a total number of respondents, 46% boys in first and 37.7% in the second wave reported sexting at least once, while 36.6% of girls in first and 33.7% in second wave reported the sexting at least once. Considering the differences in adolescents' sexual socialization, all analyses were done separately for boys and girls. The results of the multivariate analysis (we used hierarchical regression analysis while controlling the outcome initial values) revealed that girls higher on sensation seeking, sexually active girls, and the ones using SEM more often at wave 1 were more likely to sext in wave 2. In a sample of boys, only sensation seeking emerged as a positive predictor of sexting at wave 2. Considering the enormous popularity of online networks, these results point to the importance of media literacy education as well to better understanding the characteristics of adolescents engaging in sexting.
Sažetak (španjolski) Las investigaciones sugieren que un número significativo de jóvenes usa el material sexualmente explícito (MSE). Al mismo tiempo, el desarrollo de tecnologías móviles y redes sociales han posibilitado una nueva conducta sexual – el envío de mensajes sexualizados (inglés: sexting). Las investigaciones previas relacionaron el uso de MSE con conductas sexuales de riesgo y con algunas otras consecuencias no deseadas. Basándose en el Modelo de Sensibilidad Diferencial ante los Efectos de Medios de Comunicación (Peter y Valkenburg, 2013), el objetivo de esta investigación longitudinal fue evaluar la contribución que tienen el grado de formación de los padres, control parental, autoestima, búsqueda de excitación, ansiedad y depresión, religiosidad, iniciación sexual, uso de redes sociales y uso de MSE para predecir el envío de mensajes sexualmente explícitos. La investigación se llevó a cabo en la muestra de 791 alumnos de secundaria de Rijeka (308 chicos y 489 chicas) de la edad promedio de 15.8 (s = 0.51). Los datos se recolectaron en dos periodos con 12 meses de diferencia. Del número total de participantes, el 46% de los chicos en la primera y el 37.7% en la segunda medición al menos una vez enviaron un mensaje sexualizado, mientas que lo mismo hicieron el 36.6% de las chicas en la primera y el 33.7% en la segunda medición. Dado que la socialización sexual de adolescentes sigue siendo específica por género, los análisis se llevaron a cabo separadamente (chicos y chicas). Los resultados del análisis multivariante (se utilizó la regresión jerárquica logística con el control de nivel inicial de resultados) demostró que las chicas que en la primera medición mostraban tendencia hacia la búsqueda de excitación, las que ya habían tenido la relación sexual y aquellas que usaban MSE, en el segundo punto de medición mandaban mensajes sexuales explícitos con más frecuencia. En la submuestra de chicos, sólo la búsqueda de excitación fue predictor positivo significativo. Teniendo en cuenta la popularidad enorme que las redes sociales tienen entre los jóvenes, los resultados obtenidos indican la importancia de promover sistemáticamente la alfabetización mediática y el mejor entendimiento de motivación para enviar mensajes sexualizados en adolescencia, tanto como los posibles riesgos.
Ključne riječi (hrvatski)
seksualno eksplicitni materijal
seksualizirane poruke
traženje uzbuđenja
seksualna inicijacija
adolescenti
Ključne riječi (engleski)
sexually explicit material
sexting
sensation seeking
sexual initiation
adolescents
Ključne riječi (španjolski)
material sexual explícito
mensajes sexualizados
búsqueda de excitación
iniciación sexual
adolescentes
Jezik hrvatski Vrsta publikacije Znanstveni rad - Izvorni znanstveni rad Status objave Objavljen Vrsta recenzije Recenziran Verzija publikacije Objavljena verzija rada (izdavačev PDF) Naslov časopisa Psihologijske teme Brojčani podaci vol. 27, br. 3, str. 409-435 p-ISSN 1332-0742 e-ISSN 1849-0395 DOI https://doi.org/10.31820/pt.27.3.4 URN:NBN urn:nbn:hr:131:695588 Datum objave publikacije 2018 Projekt Šifra: IP-2013-11-9221 URL dokumenta https://hrcak.srce.hr/212668 Vrsta resursa Tekst Prava pristupa Otvoreni pristup Uvjeti korištenja Datum i vrijeme pohrane 2019-10-22 12:57:35
