Competencias sociolingüísticas de los alumnos del 4.º grado de la escuela secundaria: Conocimiento de las variedades de la lengua española

master's thesis

• Title (croatian): Sociolingvističke kompetencije učenika 4. razreda srednje škole: poznavanje varijeteta španjolskog jezika
• Author: Mirta Bilać
• Mentor: Maša Musulin (mentor)
• Committee member: Andrea-Beata Jelić (predsjednik povjerenstva)
• Committee member: Ana Gabrijela Blažević (član povjerenstva)
• Committee member: Maša Musulin (član povjerenstva)
• Granter: University of Zagreb; Faculty of Humanities and Social Sciences; (Department of Romance languages and literature); Zagreb
• Defense date and country: 2024-03-25, Croatia
• Scientific / art field, discipline and subdiscipline: HUMANISTIC SCIENCES; Philology; Romance Studies

Abstract

El español es el idioma oficial en 21 países y tiene casi 600 millones de hablantes (Política panhispánica, RAE). Se extiende por un área geográfica extensa y, aunque el español se considera una lengua homogénea (Moreno Fernández, 2007), su diversidad se manifiesta en las numerosas variedades diatópicas. El conocimiento de las variedades diatópicas es parte integral de la competencia sociolingüística, igual que de la competencia comunicativa. En este trabajo se examinará qué tan familiarizados están los estudiantes del 4º grado de secundaria (nivel A2 según el MCER) con las variedades del español.
En la parte teórica del trabajo se define el concepto de la variedad diatópica, se describen las características básicas de las variedades geográficas españolas más extendidas, se aborda la competencia comunicativa y la competencia sociolingüística, y se presenta el inventario relacionado con las variedades diatópicas del Plan Curricular del Instituto Cervantes (PCIC, 2006) destinado para los niveles A1 y A2. En la segunda parte del trabajo se analizan los resultados de la investigación realizada mediante un cuestionario en línea que consta de la prueba de conocimiento con preguntas textuales y auditivas y de preguntas relativas a input y motivación para el aprendizaje del español.
Nuestra hipótesis es que los alumnos del 4º grado están conscientes de la diversidad de la lengua española y que la mayoría de ellos puede diferenciar el español peninsular del español americano, y que una parte menor de los alumnos sabe reconocer las características básicas de algunas variedades del español (variedad mexicana, argentina y peninsular). Además, suponemos que los alumnos más motivados y los que tienen contacto con el español en contextos informales con mayor frecuencia, también tienen más conocimientos sobre las diferencias entre las variedades geográficas del español, esto es, que su competencia sociolingüística es más desarrollada.
La investigación ha mostrado que los alumnos están más familiarizados con el español de España, que concuerda con el hecho de que tienen más contacto con esta variedad a través de los medios audiovisuales, música e internet. También se ha revelado que los alumnos tienen dificultades con distinguir las variedades hispanoamericanas y que no conocen sus rasgos. A continuación, no se ha establecido una relación firme entre el consumo frecuente del contenido en español y la habilidad de reconocer las variedades del español, por lo que concluimos que es necesario enseñar estas diferencias en el contexto formal y que el docente desempeña un papel significante en esto. Creemos que es importante sensibilizar a los estudiantes sobre la existencia de diferencias entre variedades geográficas, ya que esto contribuye a su capacidad de comprensión de contenidos y hablantes de diferentes áreas geográficas, es decir, al desarrollo de la competencia sociolingüística.

Abstract (croatian)

Španjolski jezik službeni je jezik u 21 zemlji te se njime služi gotovo 600 milijuna govornika (Política panhispánica, RAE). Proteže se na širokom geografskom području te, iako se smatra homogenim (Moreno Fernández, 2007), njegova se raznolikost manifestira u mnogobrojnim dijatopijskim varijetetima. Poznavanje dijatopijskih varijeteta španjolskog sastavni je dio sociolingvističke kompetencije, odnosno komunikacijske kompetencije. U ovom radu ispitat će se koliko su učenici 4. razreda srednje škole (razina A2 prema MCER-u) upoznati s varijetetima španjolskog.
U teorijskom dijelu rada obradit će se komunikacijska i sociolingvistička kompetencija, definirat će se dijatopijski varijetet, opisat će se temeljne karakteristike najrasprostranjenijih španjolskih geografskih varijeteta i očekivana razina poznavanja varijeteta prema Kurikularnom Planu Instituta Cervantes (2006). U drugom dijelu rada analizirat će se rezultati istraživanja, provedenog putem online upitnika koji se sastoji od provjere znanja s pismenim i slušnim dijelom te od pitanja vezanih za input i motivaciju za učenjem španjolskog.
Naša pretpostavka je da su učenici 4. razreda svjesni raznolikosti španjolskog jezika te da većina učenika može razlikovati poluotočni španjolski od američkog španjolskog, a da manji dio zna prepoznati osnovna fonološka, leksička i gramatička obilježja nekoliko španjolskih varijeteta (meksičkog, argentinskog i poluotočnog dijalekta). Također pretpostavljamo da će učenici koji su motivirani za učenje španjolskog i često dolaze u kontakt sa španjolskim u neformalnom kontekstu imati bolje znanje o razlikama između španjolskih geografskih varijeteta, odnosno da će imati razvijeniju sociolingvističku kompetenciju.
Istraživanje je pokazalo da su učenici najbolje upoznati sa varijetetom koji se govori u Španjolskoj, što je u skladu s činjenicom da najviše kontakta imaju s tim varijetetom putem audiovizualnih medija, glazbe i internetskog sadržaja. Također se pokazalo da učenici slabije razlikuju hispanskoameričke varijetete te uglavnom nisu upoznati s njihovim obilježjima. Nadalje, nije se utvrdila čvrsta veza između čestog konzumiranja sadržaja na španjolskom i sposobnosti prepoznavanja varijeteta španjolskog, zbog čega zaključujemo da je potrebno poučavati te razlike u formalnom kontekstu te da nastavnik u tome ima ključnu ulogu. Smatramo da je važno učenicima osvijestiti postojanje razlika između geografskih varijeteta jer to doprinosi njihovoj sposobnosti razumijevanja sadržaja i govornika iz različitih geografskih područja, odnosno razvoju sociolingvističke kompetencije.

• Keywords: español como lengua extranjera (ELE); variedad; variedades diatópicas del español; competencia sociolingüística
• Keywords (croatian): španjolski kao strani jezik; varijetet; dijatopijski varijeteti španjolskog; sociolingvistička kompetencija
• Language: spanish
• URN:NBN: urn:nbn:hr:131:534161
• Study programme: Title: Spanish Language and Literature (double major); specializations in: Teaching, Translation, Research; Course: Teaching; Study programme type: university; Study level: graduate; Academic / professional title: magistar/magistra španjolskog jezika i književnosti (magistar/magistra španjolskog jezika i književnosti)
• Type of resource: Text
• File origin: Born digital
• Access conditions: Open access
• Created on: 2024-06-02 12:15:37